Dynamiek van de werknemer

Familiebedrijven verschillen op een aantal punten met normale ondernemingen als het gaat om de werknemers die werkzaam zijn bij het bedrijf. Dit heeft te maken met het feit dat de ondernemingen een specifiek karakter hebben, passend bij de familie en haar bedrijfsvoering. Zijn er veel familieleden werkzaam met een specifiek doel tot opvolging? Hoeveel ruimte bestaat er voor werknemers van buitenaf? En hoe vind je de perfecte balans tussen het behouden van je familiebedrijf en familieleden als werknemers tegenover het aantrekken van goed personeel van buitenaf?

Voordelen werknemers van familiebedrijven

Familiebedrijven hebben specifieke kenmerken die door de jaren heen zijn onderzocht. Zo blijkt uit onderzoek dat bijna 80% van de werknemers bij een familiebedrijf aangeeft zeer loyaal te zijn aan de onderneming. Hoe dit komt? Naar alle waarschijnlijkheid door de sfeer die er bestaat binnen een familiebedrijf. Een van de voordelen die werknemers meemaken wanneer zij zich aansluiten bij een familiebedrijf klinkt heel logisch, maar brengt toch echt een verschil met zich mee; je komt naast het bedrijf, een familie te leren kennen met een familiaire sfeer en normen en waarden die hoger worden geplaatst dan bij normale commerciële ondernemingen.

Het is dan ook niet verrassend dat uit onderzoek blijkt dat werknemers van familiebedrijven meer saamhorigheid voelen dan de werknemers van normale ondernemingen. Dat komt niet omdat een commerciële onderneming dit niet kan, de oorzaak is vaak te vinden in het feit dat familiebedrijven wat meer nadruk leggen op normen en waarden zoals loyaliteit en saamhorigheid. Dit kan goed passen bij bepaalde werknemers, met als resultaat een hogere productiviteit van de werknemers. Om loyaliteit en saamhorigheid te bereiken komt er nog een derde aspect kijken: binnen familiebedrijven zul je snel zien dat direct en persoonlijk contact vaak en laagdrempelig voorkomt.

Al deze factoren spelen in het voordeel van de werknemer én de familiebedrijven. Wanneer je als werknemer het gevoel hebt dat je een echte familiesfeer binnenstapt en je nodig bent met jouw werkzaamheden om het plaatje compleet te maken, bereik je een vorm van loyaliteit en lange samenwerking.

Nadelen werknemers binnen familiebedrijven

Hierboven staan drie kernaspecten die in het voordeel spreken van familiebedrijven als je het vergelijkt met normale ondernemingen. Er zijn echter ook nadelen die meespelen.

Allereerst brengt de nadruk die gelegd wordt op de normen een waarden een bepaalde restrictie met zich mee: het familiebedrijf zou in sommige aspecten minder flexibel kunnen zijn. Zo blijkt uit onderzoek van de Erasmus Universiteit dat familiebedrijven minder flexibel zijn met werktijden. Slechts 22% van werknemers geeft namelijk aan dat zij de mogelijkheid krijgen om flexibel te werken, tegenover 33% bij normale, commerciële ondernemingen. Ergens is het goed te begrijpen. Een familiebedrijf waarbij aan het hoofd de wat oudere familieleden de strategie en cultuur bepalen, zullen een bepaalde cultuur willen vasthouden die zij van hun ouders hebben geleerd. Op die manier heb je minder flexibiliteit, om in ruil daarvoor de bedrijfscultuur generatie op generatie vast te houden.

Daarnaast moet er een goed onderscheid gemaakt worden tussen familieleden die werknemer zijn, en werknemers van buitenaf. Een logisch gevolg van een familiebedrijf is dat de bedrijfscultuur wordt vastgehouden. Hierbij is een belangrijk onderdeel het feit dat de huidige bestuurders en eigenaars hun kinderen en/of familieleden opleiden om het op een dag over te nemen. Dit kan ervoor zorgen dat werknemers van buitenaf, die misschien wel beter zijn dan andere familieleden, minder perspectief hebben op doorgroeimogelijkheden. Het resultaat hiervan is dat de goede werknemers geneigd zijn uiteindelijk een andere baan te zoeken, terwijl het zeker goed zou zijn voor het familiebedrijf om deze werknemer binnen de onderneming te houden.

Waar moet het familiebedrijf op focussen?

Familiebedrijven brengen dus duidelijke voor- en nadelen met zich mee als het gaat om de dynamiek van de werknemer. Uiteindelijk zal het doel van een familiebedrijf kortgezegd zijn om zo goed mogelijk personeel aan te trekken, bestaande uit familie en externe werknemers. Er zijn een aantal zaken waar de familiebedrijven zich op kunnen focussen om dit doel te behalen.

Allereerst een balans. Er wordt beschreven dat er minder flexibiliteit bestaat binnen familiebedrijven. Dit komt grotendeels door de bedrijfscultuur die extra belangrijk is binnen een familiebedrijf. Maar juist deze bedrijfscultuur die vaak vol saamhorigheid, loyaliteit en persoonlijk contact zit, brengt mogelijkheden met zich mee. Door middel van een mix tussen flexibiliteit en behoudt van bedrijfscultuur kunnen werknemers de ‘best of both worlds’ meemaken. Dit zou de voordelen alleen maar vergroten.

Daarnaast het onderscheid tussen werknemers van buitenaf en familieleden die binnen het bedrijf werken. Hoewel het begrijpelijk is dat werknemers van buitenaf niet het perspectief zullen hebben even snel door te groeien binnen de onderneming, zijn er andere manieren om hen op andere wijzen te belonen. Zo bestaat de mogelijkheid om meer te investeren in dit soort goede werknemers. Meerdere mogelijkheden tot omscholing of bijscholing of betere secundaire voorwaarden kunnen de loyaliteit en tevredenheid van werknemers al significant versterken.

OvernameAdvies

Zoals vaak binnen het bedrijfsleven is het een doel om de ‘sweet spot’ te vinden. Dit gebeurt niet makkelijk en zal risico’s met zich meebrengen. Het belangrijkste zal echter altijd blijven dat familiebedrijven houden van hun eigen bedrijfscultuur en normen en waarden willen behouden. Deze traditionele verschillen brengen voordelen met zich mee waar werknemers veel aan kunnen hebben en waarbij dit goed past bij een type werknemer. Om de nadelen zoveel mogelijk te beperken zijn er zoals beschreven zaken waar familiebedrijven zich op kunnen focussen. De simpelste wijze om dit te bereiken zal naar verwachting tijd zijn. Nieuwe generaties zullen steeds meer moderne technieken en voorwaarden instellen omdat zij hier zelf ook mee zijn opgegroeid, zij dit op de studie leren en zich zullen moeten aanpassen vanwege veranderingen bij concurrenten. De meest innovatieve en succesvolle ondernemingen durven echter de stap eerder te nemen. Dit brengt ze fundamentele voordelen die generatie op generatie kan worden uitgebreid.