De dynamiek binnen familiebedrijven
Context
Ondernemingen functioneren het best wanneer er een zekere mate van continuïteit bestaat. Alle taken zijn duidelijk, er wordt goed gewerkt aan een gezamenlijk doel en dit laatste punt is het belangrijkste: iedereen is tevreden met zijn of haar rol in de geoliede machine. Bij familiebedrijven kunnen we dit belang misschien wel vermenigvuldigen. Dit heeft een praktische reden: je bent niet alleen zakenpartners, je bent ook nog eens familie van elkaar met persoonlijke banden en persoonlijke belangen tegenover elkaar. In dit artikel zal er worden ingegaan op het belang van duidelijke afspraken en communicatie. Ook waarom dit bij familiebedrijven extra het geval is wordt besproken.
Familiebedrijven en het drie-cirkelmodel
Familiebedrijven zullen sneller een persoonlijk aspect hebben binnen de onderneming. Waar binnen een normaal bedrijf het vooral over zakelijke aspecten gaat, kan het binnen familiebedrijven snel gaan over persoonlijke belangen van verschillende familieleden. Een belangrijke oorzaak hiervan is dat er meer snijvlakken bestaan binnen familiebedrijven waarbij er zowel een zakelijk, als persoonlijke belangen zijn. Dit staat ook wel bekend als het drie-cirkelmodel. Het kan al snel zo zijn dat een van de familieleden zowel eigenaar is, als werkzaam is binnen het bedrijf en natuurlijk familielid is. Dit zorgt voor drie verschillende belangen die bestaan bij één persoon.
Ook verschillende generaties binnen een onderneming kunnen voor de nodige spanningen zorgen. Generatiewisselingen horen bij een familiebedrijf. Het is op een gegeven moment simpelweg tijd om het stokje over te dragen naar de volgende aangewezen persoon in de familie. Met deze veranderingen zullen ook veranderingen in de bedrijfsstrategie kunnen optreden. Dit kan ook voor de nodige spanningen zorgen als verschillende generaties het er niet over eens zijn.
Hoe minimaliseren wij de conflicten bij familiebedrijven?
- Stel allereerst vast wat voor familiecultuur je wil hebben
Het is belangrijk om te weten in wat voor bedrijfscultuur je werkt. Dit verschilt niet bij familiebedrijven, in tegendeel. Bij families onderling kan het bijvoorbeeld erg informeel zijn. Dit is een voordeel ten opzichte van een normale onderneming, waar het misschien wat langer duurt om tot dezelfde conclusie te komen. Het vaststellen van de familiecultuur en op basis daarvan handelen zorgt ervoor dat er binnen de onderneming duidelijkheid bestaat en dat iedereen weet op welk moment, en vooral op welke manier je het beste kan communiceren om iets te regelen.
- Zorg voor een open cultuur waar medewerkers hun mening kunnen delen
Dit is een vanzelfsprekende tip die ook speelt bij normale ondernemingen. Bij familiebedrijven is het misschien wel een nog grotere factor die meegenomen moet worden. Stel je voor: in het familiebedrijf is de tante in de familie een normale medewerkster. Tegelijkertijd is zij qua karakter erg dominant binnen de familie. Het kan erg lastig zijn – en voor conflicten zorgen – als deze tante binnen de familie veel te zeggen heeft of minstens haar mening kan delen, maar binnen het bedrijf niet van toegevoegde waarde kan zijn. Het is belangrijk om de minderheid ook voldoende aandacht te geven. Deze minderheid kan namelijk dingen zien die van bovenaf gemist worden.
- Zorg voor duidelijke afspraken en voldoende informatie
Dit is de eeuwenoude tip die voor elk bedrijf geldt: zorg ervoor dat er duidelijke afspraken onderling worden gemaakt. Een van de grootste redenen dat er conflicten ontstaan binnen ondernemingen – en dus ook bij familiebedrijven – is het feit dat er dingen misgaan in de communicatie. Mensen interpreteren zaken anders of geven een andere uitvoering aan taken. Het zou daarom een van de hoofddoelen moeten zijn van het familiebedrijf om zo duidelijk mogelijk informatie te geven aan iedereen. Dit zorgt ervoor dat het doel duidelijk is en iedereen weet waar hij of zij aan toe is.
- Problemen en conflicten zijn er om opgelost te worden
Een van de kenmerken van familieondernemingen is het feit dat loyaliteit en continuïteit hoog op de ranglijst staan. Dit is niet gek, aangezien families in het ultieme scenario generaties lang het bedrijf aan elkaar door willen geven met veel succes. De loyaliteit die komt kijken bij familiebedrijven is een groot pluspunt om, wanneer de conflicten dan toch optreden, deze op te lossen. Hierbij is er wel een belangrijk aandachtspunt: vaak worden conflicten en ruzies gestopt in de categorie ‘we zijn familie dus we accepteren het maar’. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat de conflicten duidelijk uitgesproken worden en er een oplossing voor komt. Je loopt anders het risico dat er een langer gevoel van frustratie blijft bestaan binnen verschillende personen in het familiebedrijf.
OvernameAdvies
Familiebedrijven hebben een dynamiek die al snel ingewikkelder kan worden dan normale ondernemingen. Door de verschillende rollen die familieleden innemen als bijvoorbeeld zoon, eigenaar en medewerker wordt het moeilijk om de belangen uit elkaar te houden. Het is daarom belangrijk om goed en transparant om te gaan met deze extra verantwoordelijkheid. Een gebrek aan communicatie en duidelijkheid zorgt voor spanningen die op lange termijn catastrofaal kunnen zijn. Daarom is het erg belangrijk om rekening te houden met bovenstaande tips en het feit dat het kan gebeuren dat er conflicten ontstaan.
