Kinderen als opvolger

Bij familiebedrijven of gewoon wanneer een DGA met pensioen gaat of wil stoppen, is een van de mogelijkheden altijd de overdracht aan kinderen. Hoewel bij de meer traditionele beroepen, het ook steeds lastiger blijkt om de kinderen te interesseren voor het werk van 'papa'. Bij agrarische bedrijven of kleinere retail ondernemingen zien we steeds vaker dat de nieuwe generatie niet bereid is om in de voetsporen van de ouders te treden.

Financieel

Hoewel het misschien logisch lijkt dat je kinderen jouw bedrijf overnemen, en het voelt als het doorgeven van iets eigens, kijkt de belastingdienst nadrukkelijk mee bij de overgang van onderneming van ouder op kind. Je weet vast wel dat je het bedrijf niet mag 'weggeven', maar de uitwerking van de daadwerkelijke overdracht kunnen veel impact hebben op de te betalen belasting, op het moment van overdracht of in de toekomst. 

1. Reguliere verkoop

Wanneer het bedrag niet al te hoog is en het bedrijf niet te complex, kunnen de kinderen / het kind de aandelen overnemen. Dat moet wel voor een 'marktprijs'. Dit is wel de makkelijkste oplossing waarbij de aandelen worden overgedragen bij de notaris.

2. Verkoop met achtergestelde lening

De verkoop kan ook plaatsvinden zonder cashflow op het moment van overdracht: De opvolging leent het geld van de vader (tegen marktvoorwaarden).  Hier gelden sommige voordelen die ook bij de doorschuifregeling van kracht zijn. Let wel op dat de lening wordt aangegaan door de koper (of de holding van de koper) en dat daarmee de aanschaf van de aandelen wordt gefinancierd. Bij een eenmanszaak is dit ook mogelijk, de lening is dan een persoonlijke lening van ouder(s) aan kind. Om issues met de belastingdienst te voorkomen is het aan te bevelen de totstandkoming van de overnamesom en het vastleggen van de (persoonlijke) lening professioneel aan te pakken: Zorg voor een onderbouwde prijs en meld de lening aan de belastingdienst. De verkoop vindt wel plaats bij het moment van overdracht, en dus zal er mogelijk belasting worden geheven aan de oud-eigenaar. Gaat het om een groot bedrag, dan is de doorschuifregeling het overwegen waard (zie punt 4).

3. Via CV 

Het kan heel aantrekkelijk zijn om de zoon of dochter het bedrijf over te laten nemen door een commanditaire vennootschap op te richten (commanditaire vennootschap). Dit resulteert in een geleidelijke bedrijfsopvolging tussen de ouder en het kind. Andere rechtsvormen zoals BV of VOF kunnen voor deze constructie eerst omgezet worden in een CV. 

Het opzetten van een CV-constructie voor bedrijfsopvolging kan erg interessant zijn. De voordelen op een rij:

• Het kapitaal van de moedermaatschappij blijft in het bedrijf; de zoon of dochter hoeft niet per se te financieren.
• Bij het aangaan van het CV kan de verschuldigde inkomstenbelasting worden vermeden.
• De zoon of dochter wordt managing partner en de ouder kan minder werken indien gewenst.
• Als de ouder onverwachts sterft, kan de belastingvordering worden doorgegeven aan het kind.
• In geval van onverwachte overlijden van de ouder zorgt de bedrijfsopvolgingsregeling voor een lagere successierechten.
• Wanneer het CV-aandeel van de ouder wordt gedoneerd, biedt het bedrijfssuccesschema een oplossing.
• Wanneer de CV-share wordt overgedragen als de ouder stopt, kan de belastingvordering worden uitgesteld. Met een lening met afwikkeling is renteloze uitstel van betaling mogelijk.

4. Doorschuifregeling

Normaal gesproken moeten ouders belasting afdragen na de overdracht van het bedrijf. Met geruisloos doorschuiven is dit niet meteen nodig. Binnen het belastingrecht is het mogelijk een bedrijf stilzwijgend over te dragen aan een zoon of dochter. Hij of zij moet wel minimaal 36 maanden bij de onderneming in dienst zijn geweest. Deze overdrachtsfaciliteit (zie ook artikel 3.63 IB-besluit 2001) is bedoeld voor gevallen waarin jouw kind de financiering niet rond krijgt en je als ondernemer geen of weinig liquide middelen heeft om aan de belasting de stakingswinst te betalen. In deze gevallen zal je zoon of dochter aan jou nog steeds de aankoopprijs verschuldigd zijn. Een zoon of dochter neemt de (fiscale) boekwaarde van de activa en passiva van jouw bedrijf over die op het moment van overdracht op de balans zijn opgenomen. Een nadeel hiervan is dat kinderen bij de acquisitie geen investeringsaftrek kunnen claimen. Aangezien de openingsbalans niet de werkelijke waarde weergeeft, zou deze constructie in de toekomst een probleem voor een eventueel financieringsverzoek bij de bank kunnen zorgen. En bij de berekening van de koopprijs moet rekening worden gehouden met uitgestelde belastingen. Uitgestelde belastingen verlagen de aankoopprijs. De latentie is vaak afhankelijk van de afschrijvingstermijn. 

De oud-eigenaar dient de vordering op zijn zoon/dochter in box 3 (vermogensrendementsheffing) op te geven. Over deze waarde is hij (afhankelijk van zijn totale vermogen) belasting verschuldigd.

5. Erfenis

Wanneer je wacht tot het moment dat de erfenis daar is, of deze komt onvoorwachts, dan betaal je over de waarde van de onderneming. Dat is 10% over het deel tot € 124.727 en 20% over het deel erboven.