Maar liefst 71% van de Nederlandse bedrijven zijn eigendom van of worden geleid door een familie. Zij brengen tezamen een kwart van de totale bedrijfsomzet van Nederland binnen. Deze familiebedrijven variëren in omvang van eenmanszaken tot Fortune Global 500-bedrijven.

Helaas overleven veel familiebedrijven de overgang van de eerste generatie naar de tweede niet. Dit kan deels te maken hebben met de extra uitdagingen die het runnen van een familiebedrijf met zich meebrengt. Hieronder volgen belangrijke aandachtspunten die eigenaars van specifiek familiebedrijven in ogenschouw dienen te nemen bij het plannen van hun opvolging:

1. Overdragen wanneer de ouders er financieel nog niet klaar voor zijn

Als ouder wil je het beste voor je kinderen. Sommige ondernemers die kinderen hebben die klaar staan om hun bedrijf over te nemen, stellen de behoeften van hun kinderen soms boven die van henzelf en haasten zich met de opvolging.

Voor ouders die niet financieel stabiel zijn om een bedrijf over te dragen, kan deze overhaaste stap nadelig uitwerken voor hun pensioenplanning en financiële zekerheid. Er zijn ook bedrijfseigenaren die zich er financieel klaar voor voelen, maar die pensioenplannen hebben die een aanzienlijke financiering vereisen, die uit het bedrijf kan worden gehaald, waardoor mogelijke groei wordt belemmerd. Wachten tot je, als eigenaar zijnde, financieel klaar bent voor een overgang is van het grootste belang voor je pensioen en het succes van het bedrijf.

2. Overdragen voordat de ouders er mentaal klaar voor zijn

Wachten met de overdracht tot je er financieel klaar voor bent is één ding - maar begrijpen wanneer je er mentaal klaar voor bent is een ander verhaal. Voordat een bedrijfseigenaar zijn eigendom overdraagt, moet hij nagaan hoe mentaal voorbereid hij of zij is op een exit.

Het verlaten van een bedrijf dat is opgebouwd door jaren van hard werken en toewijding kan een moeilijke emotionele horde zijn.

Hoe betrokken ben je bij de dagelijkse activiteiten van het bedrijf? Wat ga je met je tijd doen als je de zaak niet meer runt? Deze antwoorden zullen de sleutel worden om te begrijpen of je klaar bent om verder te gaan in de volgende fase van je leven.

3. Overdracht aan kinderen die niet weten hoe ze een bedrijf moeten leiden

Het spreekt voor zich dat veel familieleden hun hele leven op de een of andere manier bij het familiebedrijf betrokken zijn geweest. Maar betrokken zijn en de leiding hebben, zijn twee heel verschillende dingen. Veel eigenaars van kleine ondernemingen vergeten te beseffen dat de nieuwe eigenaars, meestal hun kinderen, over essentiële vaardigheden en ervaring moeten beschikken of die moeten verwerven om het bedrijf dat zij overnemen met succes te leiden. Als belangrijke vaardigheden en verantwoordelijkheden ontbreken bij de beoogde opvolger, dan moet een deel van de opvolgingsplanning worden ontwikkeld met het doel die opvolger op te leiden en te ontwikkelen.

4. Het schriftelijk vastleggen van de voorwaarden van de overeenkomst

Veel ondernemers gaan ervan uit dat een formele overeenkomst niet echt nodig is in de omgang met familieleden, terwijl anderen het een moeilijk onderwerp vinden om aan te snijden, zodat er vaak geen schriftelijke overeenkomst is. De realiteit is dat er minder kans is op problemen in de toekomst als familiebedrijven de aard van hun relatie duidelijk schriftelijk vastleggen. In het onfortuinlijke geval van een rechtszaak zullen de familieleden meestal ruzie maken over de voorwaarden van hun mondelinge afspraken. Met zoveel herinneringen aan "de overeenkomst" als er familieleden bij betrokken zijn, is de kans rijp voor meer verwarring, frustratie en woede.

5. Proberen om iedereen een gelijk deel te geven

Hoewel dit in theorie een mooi idee is, is het misschien niet in het belang van het bedrijf om het bedrijf gelijk te verdelen.

Management en eigendom zijn afzonderlijke kwesties inzake bedrijfsopvolgingsplanning.

Het kan eerlijker zijn om de opvolger(s) die je hebt gekozen om het bedrijf te leiden, een groter deel van de bedrijfseigendom te geven dan familieleden die niet actief zijn in het bedrijf. Of misschien is het beter om zowel het beheer als de eigendom over te dragen aan de door jouw gekozen opvolger en andere financiële regelingen te treffen ten gunste van de andere kinderen. Proberen alles gelijk te houden kan uiteindelijk oneerlijker blijken te zijn.

6. Kinderen vermogen in het bedrijf laten investeren

Toen je je bedrijf startte, heb je hard gewerkt om tijd, geld en passie te investeren om het te laten groeien. Sommige eigenaren van familiebedrijven komen misschien in de verleiding om de volgende generatie een gemakkelijkere weg te bieden - maar de waarheid is dat een gevestigd belang een noodzaak is. Families die hun bedrijf eenvoudigweg aan hun kinderen schenken, vernietigen doorgaans hun bedrijf en hun gezin - meestal in die volgorde. Aan de andere kant zijn oprichters van familiebedrijven die hun bedrijf aan familieleden verkopen, meestal klaar voor succes.

Wanneer een kind geld leent om in een familiebedrijf te investeren, beoordeelt het zijn eigen vermogen om geld te verdienen en het bedrijf te laten groeien.

7. Het bedrijf beschermen als het ondenkbare gebeurt

Je wilt belangen in het familiebedrijf aan familieleden schenken of verkopen, maar je wilt niet dat die belangen buiten de familie terechtkomen als er een scheiding of een sterfgeval is. Toegegeven, we willen nooit aan het ondenkbare denken, zoals het overleven van een van onze kinderen, maar de tijd nemen om verschillende scenario's te plannen is gunstig voor zowel de familie als het bedrijf, mocht er iets gebeuren.

8. Het opvolgingsplan herzien, herzien en actualiseren

Sommige bedrijven maken de fout te denken dat nadat een opvolgingsplan is geschreven, het niet meer hoeft te worden herzien. Dit is een vergissing aangezien opvolgingsplanning een dynamisch proces is dat steeds evolueert. Een kind dat volledig van plan was het bedrijf over te nemen, kan een andere richting zijn ingeslagen of misschien is een kind dat nooit belangstelling heeft getoond, nu wel betrokken. Daarom moeten opvolgingsplannen actueel blijven en periodiek worden bijgewerkt en herzien.
 

OvernameAdvies: schakel een onpartijdige professional gericht in

Veel van deze fouten kunnen worden vermeden met voorbedachtheid en solide planning voor de overdracht van het bedrijf door de familie. Trap niet in deze valkuilen, zoals maar al te veel andere bedrijven zullen doen. In plaats daarvan dien je proactief te zijn met de planning en deze kwesties op een open en eerlijke manier aanpakken. Schakel een onpartijdige overnameadviseur gericht in, om die delicate thema’s waar onenigheid over zou kunnen (gaan) ontstaan op zakelijke wijze te tackelen.

Een externe professional heeft het ‘helikopter blikveld’ en kan het beste adviseren om te voorkomen dat betrokkenen zich onder of overbedeeld voelen, met alle emotionele frictie van dien. Op lange termijn zullen alle partijen die bij het familiebedrijf betrokken zijn, hiervan profiteren. Alleen zo kan een succesvolle opvolging en levensvatbaarheid van het familiebedrijf over generaties gewaarborgd worden.